Hlýrabolir, stutt pils og góð grein í mogga

Stundum geta menn vakið athygli á virkilega mikilvægum málum, skrifað verulega flottar fréttir en farið samt rangt með.

Blaðamaður á mogga skrifar grein, 23/6/2011 (bls. 23) sem heitir „Af hlýrabolum og stuttum pilsum.“ (sjá http://www.mbl.is/bladid-pdf/2011-09-23/A2011-09-23.pdf).

Í greininni segir m.a. (Greinin í heild hér að neðan):

„konu í stuttu pilsi hafði verið hópnauðgað í almenningsvagni og í framhaldi af því hvatti borgarstjóri Jakarta konur borgarinnar til að hylja sig betur í almenningsvögnum, en þannig taldi hann að koma mætti í veg fyrir að svipuð voðaverk endurtækju sig...En því miður eru svona ummæli ekkert einsdæmi og þekkjast líka hér á landi. Foreldrar nýnema í ónefndum framhaldsskóla á höfuðborgarsvæðinu voru nýlega boðaðir á fund, þar sem þeir voru fræddir um ýmislegt sem tengist skólastarfinu, meðal annars um væntanlega busavígslu. Þar kom fram að allir busarnir áttu að vera í hvítum stuttermabolum við vígsluna, væntanlega til að hægt væri að aðgreina þá frá öðrum nemendum. Skólameistari skólans beindi síðan þeim tilmælum til foreldra busastúlkna að sjá til þess að dætur þeirra klæddust hlýrabolum undir téðum stuttermabol. Lögð var áhersla á að hefðbundinn undirfatnaður kvenna dygði ekki til, því að í hita leiksins gæti bolurinn blotnað, jafnvel orðið gegnsær og það væri ávísun á kynferðislega áreitni af hendi karlkyns menntaskólanema. Engum sögum fer af því hvort foreldrar busapilta hafi fengið einhverjar viðlíka viðvaranir, eða hvort foreldrar eldri nemenda hafi fengið tilmæli um að biðja börn sín um að fara siðsömum höndum um busastúlkurnar.

Góður tilgangur skólameistarans og umhyggja hans fyrir nemendum sínum er síður en svo dregin í efa. En hver eru skilaboðin? Að það sé alfarið á ábyrgð menntaskólastúlkna verði þær fyrir kynferðislegri áreitni skólafélaga sinna? Það er áhyggjuefni að búist sé við því að nýnemar í framhaldsskólum verði fyrir kynferðislegri áreitni í busavígslum, að minnsta kosti í þessum tiltekna skóla. Sé svo, væri þá ekki lag að endurskoða fyrirkomulagið?

Einhverjum gæti þótt heillavænlegt í þessu sambandi að skólameistarinn fræddi nemendur um virðingu fyrir samnemendum sínum í stað þess að setja reglur um klæðaburð þeirra sem hugsanlega kynnu að verða áreittir.“

Nú efa ég ekki að slík umræða sem hér er vísað í gæti hafa átt sér stað í nær öllum framhaldsskólum þar sem busadagar fara fram með sulli og ofbeldi. (Sjá blogg mitt hér) Ég las nýverið menntaskólablað þar sem lagt var til að busum yrði slátrað og frétti af öðru þar sem voru ráðleggingar til eldri nema sem vildu rekkja með busastúlkum. Þar var lagt til að þær yrðu tuskaðar til svo rekkjunauturinn yrði dömunni minnisstæður. Vitaskuld er þetta náttúrulega bara fyndið eða hvað?

Meðal þrauta á svona degi eru alkunnir fullorðinsleikir s.s. að piltur geri armbeygjur og undir liggur hnáta á meðan eða að bjúga skal sleikt með kynferðislegum tilburðum. Úr skóla barst saga af þraut sem fól í sér að láta borða banana sem stóð úr úr buxnaklauf og enn öðrum af fólki sem var plastað saman þannig að höfuð voru milli fóta. Það er strákur og stelpa eða tveir strákar.

Mín áhyggjuefni eru jafnan fjórþætt í þessu máli.

1. Hver er tilgangur svona dags, 
2. ég vil ekki líða ofbeldi gegn neinum, 
3. ég vil allt kynferðisofbeldi út og loks að 
4. ég tel að á svona degi verða allir fyrir ofbeldi, karlar jafnt sem konur, kynferðislegu eða annars konar.

Það að vera valinn t.d. til að vera plastaður við annan, hvernig sem maður snýr, hvors kyns sem maður er, er sama kynferðislega ofbeldið. Og þó það sé forgangsmál að berjast gegn kyndbundnu ofbeldi og barnaofbeldi þá er hið virka lykilorð ofbeldi.

Ég er viss um að téður skólameistari hugsaði mál sitt svona. Hann lagði að til að stúlkur yrðu þannig klæddar að ekki sæist í gegnum boli þeirra, sem er síðsemismál og allt annað mál. Svo vill til að við erum viðkvæmari fyrir konum berum að ofan en körlum. Hann vill án efa ekki blautbolasýningu á hlaðinu hjá sér.
Hann hugsði án efa eins og höfundur greinarinnar að þetta eru tvö aðskiln mál. Annað snýst um almenna siðsemi en hitt um ofbeldi.
Þannig er mitt mat að samþykkja algjörlega téða grein en efa að sú tenging sem þar er gerð milli skólameistara ónefnds framhaldsskóla og borgarstjóra Djakarta sé við hæfi.

Hér að neðan grein úr mogga.

„Síðastliðinn mánudag birti Morgunblaðið frétt undir fyrirsögninni „Segið þeim að nauðga ekki“. Þar var sagt frá hópi indónesískra kvenna sem komu saman í borginni Jakarta, klæddar stuttum pilsum og með skilti sem á stóð: „Ekki segja okkur hvernig við eigum að klæða okkur, segið þeim að nauðga ekki.“ Ástæða þessa var að konu í stuttu pilsi hafði verið hópnauðgað í almenningsvagni og í framhaldi af því hvatti borgarstjóri Jakarta konur borgarinnar til að hylja sig betur í almenningsvögnum, en þannig taldi hann að koma mætti í veg fyrir að svipuð voðaverk endurtækju sig. Auðvelt er að býsnast yfir viðhorfum borgarstjórans indónesíska. En því miður eru svona ummæli ekkert einsdæmi og þekkjast líka hér á landi. Foreldrar nýnema í ónefndum framhaldsskóla á höfuðborgarsvæðinu voru nýlega boðaðir á fund, þar sem þeir voru fræddir um ýmislegt sem tengist skólastarfinu, meðal annars um væntanlega busavígslu. Þar kom fram að allir busarnir áttu að vera í hvítum stuttermabolum við vígsluna, væntanlega til að hægt væri að aðgreina þá frá öðrum nemendum. Skólameistari skólans beindi síðan þeim tilmælum til foreldra busastúlkna að sjá til þess að dætur þeirra klæddust hlýrabolum undir téðum stuttermabol. Lögð var áhersla á að hefðbundinn undirfatnaður kvenna dygði ekki til, því að í hita leiksins gæti bolurinn blotnað, jafnvel orðið gegnsær og það væri ávísun á kynferðislega áreitni af hendi karlkyns menntaskólanema. Engum sögum fer af því hvort foreldrar busapilta hafi fengið einhverjar viðlíka viðvaranir, eða hvort foreldrar eldri nemenda hafi fengið tilmæli um að biðja börn sín um að fara siðsömum höndum um busastúlkurnar.

Góður tilgangur skólameistarans og umhyggja hans fyrir nemendum sínum er síður en svo dregin í efa. En hver eru skilaboðin? Að það sé alfarið á ábyrgð menntaskólastúlkna verði þær fyrir kynferðislegri áreitni skólafélaga sinna? Það er áhyggjuefni að búist sé við því að nýnemar í framhaldsskólum verði fyrir kynferðislegri áreitni í busavígslum, að minnsta kosti í þessum tiltekna skóla. Sé svo, væri þá ekki lag að endurskoða fyrirkomulagið?

Einhverjum gæti þótt heillavænlegt í þessu sambandi að skólameistarinn fræddi nemendur um virðingu fyrir samnemendum sínum í stað þess að setja reglur um klæðaburð þeirra sem hugsanlega kynnu að verða áreittir. Kynferðisleg áreitni og annar slíkur ófögnuður er sem betur fer undantekning í mannlegri hegðun, líka meðal menntaskólanema. En slíkt athæfi á ekki upptök sín í því hvernig fólk klæðir sig. Ástæðuna er að finna í hugarfari þess sem framkvæmir. Eigi að koma í veg fyrir eða fyrirbyggja að fólk áreiti hvað annað, þá er flest vænlegra til árangurs en að segja fólki hvernig það má eða má ekki klæða sig. Málið snýst nefnilega ekki um stutt pils og hlýraboli. annalilja@mbl.is“