Skólaslit 21. maí 2011. Vorskýrsla um vetur. Flensborg.

Við skulum efla þrek og þor,
Þúsund verkin bíða.
Kemur eftir vetur vor,
Vetrar léttir kvíða.
Þessi litla vísa Harðar Zophaníassonar er viðeigandi í lok vetrar því vissulega eru kaflaskil en ekki verklok. Starfsmenn skólans fara að undirbúa næsta ár og útskriftarnemendur horfa til nýrra ögrana og verka.
Skóli er samstarfsverkefni. Samstarfsverkefni skólans, nemenda, fjölskyldna þeirra og stofnana samfélagsins.
Sem dæmi um það eru ferðir sem farnar eru á vegum skólans. Við urðum fyrir því láni á síðasta ári að það var varla sá styrkur sem sótt var um sem við fengum ekki. Og meira til. Eldri kórinn fór til Rússlands og vann þar til verðlauna í virtri keppni. Skólastarfið var rétt að hefjast þegar yngri kórinn hvarf til Ítalíu en þá var leiklistarfólk rétt sloppið heim frá Finnlandi. Það fór hópur til Spánar að safna gögnum um Rómana eða fólk sem eitt sinn var kallað Sígaunar, en að auki fóru hópar til Danmerkur og þaðan komu gestir. Allar þessar ferðir gengu afar vel og sýndu starfsmenn og nemendur hvað í þeim býr. Mikilvægur hlekkur í þessum verkefnum eru foreldrar sem aðstoða við fjáraflanir, skipulagningu, taka á móti gestum, sendast og hvaðeina annað sem þarf.

Nemendafélagið starfaði með miklum blóma, svo miklum að stundum fannst starfsmönnum nóg um. Undir stjórn Bjarka Ásgeirssonar, oddvita, voru tugir nemenda í fjölmörgum nefndum. Busadagur, 1. október, íþróttamót, dansleikir, söngkeppni, vakningardagar, trúbadúrakeppni, og er þá ekki allt talið. Þau fengu listamenn og skemmtikrafta á staðinn. Og þegar verkefnið Heilsueflandi skóli var sett með langri dagskrá var Hamarssalur fullur af nemendum sem heilluðu forseta og ráðherra.

Fyrsti október var reyndar eftirminnilegur. Við fengum til okkar fjölda gesta, forsetann, tvo ráðherra auk annarra. Það var spenna í loftinu, enda þingsetning seinna um daginn. En stundin sem við áttum hér var full af bjartsýni og hlýju og höfðu m.a. ráðherrarnir orð á að þetta hefði verið góð byrjun á erfiðum degi.
Skólameistari mun fjalla um verkefnið heilsueflandi skóli en í vetur hefur það gengið ótrúlega vel. Starfsmenn hafa tekið höndum saman og margt kennsluefnið litið dagsins ljós, sýningar verið settar upp og bókum stillt fram á bókasafninu. Vetur næringar gekk vel og nú er hafinn undirbúningur að næsta ári en þá er það hreyfingin. Í vikunni settist hópur starfsfólks yfir kort af bænum og byrjaði að útbúa göngu- og hlaupaleiðir fyrir skilti sem sett verður upp á Hamrinum okkar.  Það eru stórhuga áform í loftinu sem byggja m.a. á samstarfi starfsmanna og nemenda, við foreldra, grenndarsamfélagið og þar með íþróttafélög og grunnskóla. Þegar verið er að tala um hreyfingu þá er verið að hugsa um að vekja sem flesta til þátttöku, ekki síst þá sem ekki hafa áhuga á hefðbundnum íþróttum eða æfingum, en væru til í að hreyfa sig. Ábendingar verða vel þegnar – eftir athöfnina.

Þegar leið á haustönn komst ró yfir starfið nema vitanlega var vitlaust veður vikuna sem lífsleikninemendur fóru í Krýsuvík. Það var þó ekkert á við veðrið sem brast á þegar fara átti í vor en vikuna fyrir páskafrí var svo vitlaust veður að menn treystu sér ekki einu sinni að fara yfir Sveifluhálsinn. Tveimur hópum var frestað fram yfir páska sem tryggði það að þrjá síðustu kennsludagana var ekki ferðafært og endaði eins og kunnugt er með mestu snjókomu í aldarfjórðung sem orðið hefur um mánaðamót apríl og maí. Síðan hefur verið gott veður, - eða þannig.
Kennslu á haustönn lauk með jólaborðhaldi starfsmanna og kennara en jólin komu með Vinakvöldi á aðventu í boði kóranna okkar. Strax í ársbyrjun hófst undirbúningur Vakningardaga og Söngkeppni. Hvort tveggja gekk vel þó dagskrá Vakningardaga hefði mátt vera efnismeiri. Hins vegar breyttist jarðhæð Hamars í tímavél og var gamaldags rakarastofa sett upp, ísbar og svokallaður dæner eða veitingastaður. Þemað hét sixtís. Það er alltaf jafn stórkostlegt að fylgjast með þeim agaða hópi sem fær að byrja síðdegis á föstudegi og verður að vera búinn á mánudagsmorgni. Þá tekur við manni rauðeygt en spennt fólk sem mælir árangur starfs síns af því hversu mikilli þögn slær á skólasystkini og starfsfólk. Undirbúningur og forsmíði stóð í mánuð og margur snillingur sýndi glæsitakta.
Segja má svo að vorönn ljúki með vorboðanum ljúfa, kórtónleikum þriðjudag og miðvikudag en að þeim loknum fer kórinn til Vestmannaeyja og heldur tónleika þar.

Síðustu ár hefur markvisst verið unnið að uppbyggingu foreldrastarfs og segja má að í vetur hafi ísinn verið brotinn. Öflugur stjórn foreldraráðs hefur kynnt starf sitt í blöðum og staðið fyrir fjölmennum uppákomum m.a. foreldramorgni þar sem salurinn fylltist af góðum gestum. Þetta net sem komið er utan um starf foreldra er mikilvægt en það þarf að næra það og styrkja áfram.

Foreldrastarfið er hluti af stoðkerfi skólans. Stoðkerfið er byggt upp af fjórtán þáttum innan skólans og utan. Undanfarin ár hefur miklum tíma og skiplagningu verið varið í að byggja upp þjónustukerfi skólans og það er fjölmargt sem segir okkur að árangurinn sé mikill.
Þetta stoðkerfi getur sinnt hverjum sem er til dæmis nemendum sem  eiga undir högg að sækja, - sem leiðir mig að glænýrri frétt. 
Fyrir tveimur árum vann Eyrún Ósk Jónsdóttir kennari verkefni undir merkjum Evrópa unga fólksins. Þetta verkefni  var sjálfstyrkingar námskeið fyrir hreyfihamlaðar stúlkur og var byggt upp á sama hátt og tjáningar áfanginn sem Eyrún  kennir hér í skólanum.
Nú nýverið fékk þetta verkefni viðurkenningu Evrópu unga fólksins sem sem besta íslenska verkefni Evrópu ungafólksins á Íslandi frá upphafi. Rökin voru þau að úttekt ýmissa aðila á langtíma áhrifum verkefnisins á þátttakendur og fjölskyldur þeirra hafi sýnt fram á að námskeiðið hafi stórlega bætt lífsgæði stúlknanna og aukið þátttöku þeirra og virkni í samfélaginu svo að eftir var tekið.

Hægt er að halda áfram lengi. Síðastliðinn mánudag áttum við fulltrúa á málstofum um námskrá og kynntum stoðkerfið okkar og nýjar leiðir í stærðfræðikennslu. Erindin sem flutt voru vöktu mikla athygli. Við vildum fjalla um íþróttaafrekssviðið okkar sem hýsir yfir hundrað og fimmtíu nemendur en það komst ekki að. Í hverjum mánuði fréttum við af afrekum þeirra. Nemendur sem stunda handknattleik hafa aflað að minnsta kosti þriggja titla í vetur. Þá hafa sundmenn farið stórum og fleira mætti nefna. Þau iðka körfuknattleik, handknattleik, knattspyrnu, sund, golf, skylmingar, dans, klettaklifur og motorkross. Þau koma víða að til að komast á íþróttaafrekssviðið og stunda þar æfingar og nám undir styrku eftirliti Díönu Guðjónsdóttur. Við getum sagt frá Ísafirði til Japan! Starf íþróttaafrekssviðs og kórsins virðast vekja athygli og hafa hvor þáttur um sig mikið aðdráttarafl. Við erum í samstarfi um fjölgreinadeildina, við tökum þátt í Starfsendurhæfingu Hafnarfjarðar og vinnum þar með fólki sem hefur verið atvinnulaust lengi. Við höfum verið í samstarfi við Fjölbrautaskólann í Garðabæ til að efla þjónustu beggja skólanna og erum í samstarfi við Iðnskólann m.a. um fjölgreinanámið og það að byggja upp starf framhaldsskóla í Hafnarfirði. Og á þessari önn höfum við verið að byggja upp samstarf við Háskólann í Reykjavík.
Loks erum við í sívaxandi mæli að efla samstarfið við grunnskólana. Í ljósi þess að við getum ekki boðið grunnskólanemendum fjarnám finnum við einfaldlega nýjar leiðir.
Eitt af helstu verkefnum ársins hefur verið tengt námskrárgerð en ný aðalnámskrá var lögfest síðastliðinn mánudag. Grunnur þeirrar vinnu er byggður á rannsóknum á skólastarfi. Meðal annars erum við að útvega gögn frá háskólum um gengi nemenda okkar þar.
Það sem gögnin segja okkur er að þrátt fyrir mikla fjölgun nemenda og þar með útskriftarnema þá hafa einkunnir heldur hækkað. Þá sjáum við að nemendur fara betur í gegnum háskóla en áður.
En þessi mikla fjölgum birtist einnig í fjölgun starfsmanna, auknum kröfum, vaxandi fagmennsku og fleiru jákvæðu. Núna í vor voru reiknaðar 6500 lokaeinkunnir og má ætla að hver lokaeinkunn byggi á að minnsta kosti fimm þáttum. Þar með hafa kennarar farið yfir líklega um 40 þúsund verkefni á önninni. Áttatíu þúsund verkefni á einu ári. Vel þarf að vanda það er lengi skal standa.
Í námskrárvinnunni er verið að raða áföngum inn í viðmiðunarramma sem birtir eru í aðalnámskrá. Það er verið að hreinrita námsbrautir og í stöku námsgreinakeðju verið að lagfæra og betrumbæta. Bertrand Russell sagði einhversstaðar að alltaf væri gott að setja spurningamerki við sjálfsagða hluti. Og rómverskur spekingur sagði „þar sem er efi, þar er frelsi.“ Það eru þessi spurningamerki og þetta frelsi sem við viljum nota en það skal notað til að laga gott starf, styrkja sterkar stoðir. Það er skýr vilji stjórnenda skólans. Við erum að komast úr miklu flugtaki sem hófst með endurbyggingu skólans. Við erum að ná jafnvægi og þá er mikilvægt að stefnan sé skýr. Við getum einnig líkt skóla við risaskip. Því verður ekki snúið hratt enda tæplega ástæða til. En kúrsinn má stilla.
Við þurfum að spyrja okkur hvert á að vera inntak þeirra lokaprófa sem hér eru í boði og gæta þess að þau haldi vægi sínu. Við þurfum að skoða hver kjarni námsins á að vera, minnug þess að á þessari öld hafa fjölmargir hlutir gerst sem enginn sá beinlínis fyrir þegar við settum okkur námskrá síðast.
Við eigum að sinna miðlun þekkingar, segja framhaldsskólalögin. Siðareglur kennara segja að kennari mennti nemendur og efli með þeim gagnrýna hugsun, virðingu fyrir sjálfum sér og öðrum, umhverfi og menningu. Það er ekki í lítið lagt. Og veitir ekki af. En það er annað sem þarf að eiga sér stað öðru frekar. Mikilvægasta verkefni skólastarfs er að sjá til þess að nám fari fram og að nemendur læri. Ef nemandinn hættir að taka við, slekkur á mótttökunni, þá getur kennarinn hamast en nám fer ekki fram. En þetta er tæplega umfjöllunarefni hér þar sem stærsti hópur útskriftarnemenda í sögu skólans situr, búinn með þennan áfanga og bíður spenntur eftir því að fá að takast á við lífið.
Það er heilmikið umhugsunarefni hversu mikil þekking er í einum svona skóla. Og hversu margir geta lagt fram krafta sína. Þegar rætt er um skóla er jafnan litið til kennaranna, og þeirra miklu þekkingar. Vissulega er magnað að skoða hvernig skólastarf hefst í ágúst. Einn daginn eru hér örfáar sálir en svo iðar allt af lífi og vart verður þverfótað fyrir fólki. Það er fleira. Hér er harla göldrótt lið í eldhúsi sem lætur ekkert standa í vegi góðrar veislu. Þjónustuliðar sem sinna ekki einvörðungu þrifum því þær eru gangaverðir, eftirlitskonur og almennir bjargvættir. Skrifstofan, þar sem allir leita svara við öllu – og fá þau oftast, bókasafnið, umsjónarmaðurinn, ráðgjafar, stuðningsfulltrúar, kennarar... Ef það vantar fólk sem kann eitthvað sem okkur langar að læra þá eru hér samstarfsmenn sem geta séð um það. Svo er það nemendahópurinn með sínar íþróttir, leiklist, söng og hljóðfæraslátt, - svo ekki sé nú talað um framtakssemi, hugmyndaauðgi og lausnir. Það eru forréttindi að vinna með svona mannauð í þessu samfélagi skólans – sannkölluðu þekkingarsamfélagi. 
Svona í lokin vil ég minna útskriftarhópinn á að þó þið hafið notið góðs stuðnings og leiðsagnar okkar þá var það fyrir ykkar eigin tilstilli sem þið eruð hér. Brátt hafið þið tækifæri til að breyta heiminum og bæta hann, minnug orða skáldsins enska, WH Auden sem sagði eitthvað á þessa leið: „Ég veit að við erum hér til að liðsinna öðrum. Til hvers aðrir eru hef ég ekki hugmynd.“ Nú standið þið frammi fyrir nýjum valkostum. Hvað sem þið gerið, hvaða leið sem þið veljið þá er lífið í ykkar höndum. Til hamingju með daginn.