Ég er enn að reyna að skilja umræðuna um styttingu náms til
stúdentsprófs.
Þessa dagana sérlega þar sem sumir virðast halda að þetta sé
einhver ný dilla sem verið sé að troða í gegn, með hraði og þvert á vilja
skólanna sem slíkra.
Meira að segja háskólarektorsframbjóðendur virtust telja í
þættinum Vikulokin að þetta væri enn á hugmyndastigi (sjá sarp RÚV 4/4 2015).
Þá töluðu þeir um að rýra gildi stúdentsprófsins og aðeins einn þeirra virtist
vita um aðgangskröfur skólanna sem gera nú í fæstum tilvikum kröfur um það nám
sem hefur verið í gangi síðustu ár.
Það er sem sé eitt og annað sem vantar í umræðuna.
Menn gefa sér að núverandi kerfi sé gott. Nú ætla ég ekki að
fullyrða að svo sé ekki en bendi á að það er næsta fátt til sem segir af eða á
um það. Kerfið hefur ekki verið rannsakað sem slíkt. Auk þess sem núverandi
kerfi er eiginlega ekki kerfi. Á þetta hefur margoft verið bent.
Þá tala menn eins og þessi styttingarumræða sé einhver
bráðasýki núverandi menntamálaráðherra.
Loks miðar umræðan við einhverja mynd af skólakerfi sem er
bara alls ekki til.
Let me put it like this:
1.
Á dögunum hlýddi ég á samtal þar sem kvartað var
yfir því að HÍ væri að innleiða aðgangspróf (APH) vegna styttingarinnar. Þetta
er ekki rétt. Aðgangsprófin og umræðan um þau kom í kjölfar laganna frá 1996 og
hafa þau verið í umræðu um langt skeið. Þau eru framkvæmd á grunni núverandi
kerfis, en ekki þess nýja. Raunar mætti halda því fram að ef háskólastigið
hefði fallist á samræmd stúdentspróf sem reynt var að halda í upphafi 21. aldarinnar
þá væri ekki þörf fyrir APH.
2.
Aðgangskröfur háskólanna eins og þær birtast á
vefjum t.d. HÍ, FSu og FMos eru síðan afar fróðlegar og kalla á verulega fækkun
námsgreina. Þannig er lagadeildin nánast eina deildin sem kallar á dönsku.
Þriðja mál er nær aldrei nefnt, hvað þá fjórða mál. Sagan sjaldan og
félagsfræðin og þannig má lengi telja. Með öðrum orðum háskólar gera varla
kröfu um það stúdentspróf sem í boði er.
3.
Svo má spyrja hvað er stúdentspróf?
a.
Tveggja ára kerfi Menntaskólans Hraðbrautar
(vottað af MRN)?
b.
Þriggja ára kerfi Kvennaskólans, FMos, FSnæ og
MTröll (vottað af MRN)?
c.
Fjögurra ára kerfið skv. námskrá frá 1999
(vottað af MRN)?
d.
Próf úr Sumarskóla FB (vottað af MRN)?
e.
Próf úr öldungadeild eða fjarnámi (vottað af
MRN)?
f.
Próf úr háskólabrúm (vottað af MRN)?
g.
Próf úr ríkisskólum eða einkaskólum eða
áfangakerfi eða bekkjarkerfi (vottað af MRN)?
h.
Minnt er á að í áfangaskóla geta nemendur verið
2,5 ár eða fleiri að ljúka fjögurra ára kerfinu!
i. Og
svona rétt til að kóróna vitleysuna má benda á fjölmargar „ytri úttektir“ á
vegum Mennta- og menningarmálaráðuneytisins (MRN) sem nær aldrei fjalla um
kennslu og nám… hvers virði sem það nú kann að vera.
Sem sé
- um hvaða kerfi er verið að standa vörð?
4.
Loks er mjög mikilvægt að menn skilgreini hvers
vegna duglegir íslenskir nemendur ættu að sitja þetta nám í fjögur ár? Það
þekkist varla á Vesturlöndum að nemendur séu að taka aðgangspróf að háskóla 20
ára gamlir. (sjá hvítbók).
5.
Eitt enn – heimurinn breytist. Skólinn er fyrir
nemendur. Gleymum því ekki.
a.
Umræðan um lengd náms til stúdentsprófs er
ævagömul. Þegar MR var stofnaður á 19. öld var hann sex ára skóli. Árið 1949
voru tveir bekkir teknir af og í umbrotum áranna 1960-1970 var rætt um þriggja
ára nám en sæst á sveigjanlegan námstíma.
b.
Umræðan um lengd náms til stúdentsprófs hófst
aftur í lok 20. aldar og ekki að undra því skólaárum grunn- og framhaldsskóla
var breytt (sjá neðar). Hún fór á flug í upphafi þeirrar 21. og birtist í
frekar uppblásnum og yfirspiluðum mótmælum 2003.
c.
EN tökum eftir því að frá 1996 hefur grunnskólaárið
lengst um alla vega tíu daga og einu ári verið bætt við grunnskólann. Að auki
var öðrum tíu dögum bætt við skólaár framhaldsskólans. Þetta eru eitt ár og 140
dagar (en skólaárið er 180 dagar í grunnskóla og 175 í framhaldsskóla) og
lengist um fimm daga næsta haust í framhaldsskólum (og hefur þegar lengst í
sumum hvort sem er á grunni gamla kerfisins eða nýja). Sem sé námstími frá
upphafi skólaskyldu og til stúdentsprófs hefur frá 1996 lengst um tæp tvö
skólaár í dögum talið en það hefur engin áhrif á námstíma til stúdentsprófs.
Sem sé meðan erlend ungmenni t.d. í Danmörku og Bretlandi geta eðlilega lokið
stúdentsprófi 18 ára (og hafa gert það í áratugi) þá ljúka íslensk ungmenni því
20 ára og á sama tíma búið að lauma tveimur námsárum inn án þess að það hafi
áhrif á námskrár og skipulag skólanna.
Með öðrum orðum:
1.
Aðgangspróf háskóla tengjast ekki styttingunni.
2.
Aðgangskröfur háskólanna gera varla kröfu um það
stúdentspróf sem í boði er.
3.
Um hvaða stúdentspróf vilja menn standa vörð?
4.
Hvers vegna eiga íslenskir nemendur ættu að
sitja þetta nám í fjögur ár, nánast einir Vesturlandabúa?
5.
Hvers vegna er kerfið óbreytt þrátt fyrir að
námsár lengist og þeim fjölgi?
Það sem mér finnst einkenna umræðuna er að andstæðingar
styttingar slá fram hræðsluáróðri og sleggjudómum sem oft eru ekki byggðir
neinu nema óljósum slagorðum um skerðingu náms og ekki eigi að hrapa að málum.
Málið er svolítið eins og fleiri hér á landi, knúið af hagsmunum og er eins og
frosið á sama stað. Illugi á ekki þetta mál. Þetta er búið að vera á höndum
allra ráðherra menntamála frá aldamótum. Hversu margir hafa þeir verið? Það að
allir eru að flýta sér núna er vegna þess að skólarnir og starfslið þeirra hafa
dregið lappirnar og látið eins og þetta væri vondur hausverkur. Hann hljóti að
líða hjá.
Og því er nú verr að fæstir horfa á heildarmyndina. Það var
því fagnaðarefni að það gekk svo fram af þáttastjórnanda Vikuloka RÚV 4/4 sl.
að hann benti háskólarektorsframbjóðendum á að styttingin væri ekki hugmynd
heldur að hún væri að koma til framkvæmda haustið 2015. Það er næsta haust.
Eins og einhver sagði: „Wake up and smell the coffee.“
Engin ummæli:
Skrifa ummæli