New York grand finale

New York þankar eða smá eftirpælingar

ü  Fáninn

o   Bandaríski fáninn er alls staðar. Hann er sérlega áberandi þegar hætta steðjar að, eins og var núna um páskana í kjölfar árásanna í Brussell (mars 2016).

o   Svolítið eins og lopamórallinn í kjölfar kreppunnar.

o   Fáni þeirra hefur margþætt hlutverk. Kannski er þetta merkilegast:

§  Hvert ríki á sér fána sem er flaggað samhliða alríkisfánanum (stars and stripes). Fáninn er sem sé það sem sameinar ríkin.

§  Fáninn er tákn USA hvar sem er. Í hernaði eða gleði.

§  Fáninn sameinar þetta sérstaka fyrirbæri sem Bandaríkin eru. Það er Bandaríkin eru mörg ríki. Innan þeirra eru 50 ríki sem hvert um sig hefur sérhagsmuni en einnig sameiginlega hagsmuni.  En íbúar Bandaríkjanna líta á sig sem þjóð. Litarhaft, uppruni, tungutak samhliða ensku, í raun allt það sem okkur var kennt að aðgreindi þjóðirnar. Menningarheimur hvers ríkis getur verið sérstakur svo dæmi sé nefnt. Okkar þrönga skilgreining á því hvað er þjóð hrynur þegar henni er beitt á USA. Skv. henni eru Bandaríkin ekki ríki og ekki þjóð. Segið Bandaríkjamönnum það!

ü  Hótel og stjörnur.

o   Skoðaðu vel hvernig hótel skilgreinast með stjörnur. Stjörnurnar skilgreina oftast hvað fylgir hótelinu, s.s. t.d. að það sé mótttaka í anddyri (ekki lobby heldur þar á undan). Stjörnurnar eru því oft reiknaðar af hótelinu sjálfu og síðan eru þær hugsanlega teknar út. Það að vera hótel á Manhattan gefur stjörnur en ekki þjónustu. Þess vegna kann að vera gott að halda sig við keðjur sem maður þekkir.

o   Annað með veitingastaði. Michelin stjarna er byggð á vottun og sama gildir um fleiri stjörnugildingar.

o   Það er gott að skoða hvort hótel sé með stjörnur (eða veitingastaður) og hvaðan þær koma.

o   Svo er hægt að fara á Tripadvisor.com og fleiri slíka vefi og skoða umsagnir (búið er að tengja Booking.com og Tripdadvisor). Þar er gott að skoða t.d. hlutfall ánægðra og óánægðra. Einnig að muna það að á nær öllum þessum hótelum fer fólk í gegn án átaka en vandinn liggur í því hvernig hótelinu tekst að leysa ágreiningsefni sem upp koma. Það er vísbending um góða þjónustu í raun (eða slaka).

ü  Mannlífið

o   Í einu orði sagt stórbrotið. Maður situr við borð á útkaffiteríu og sér sýnishorn veraldar í tungu og útliti ganga hjá.

ü  Maturinn

o   Þú færð hvað sem er í New York. Við vorum í 10 daga og fórum aldrei tvívegis á sama stað.

o   Morgunmatarstaðir opna eldsnemma og það fer eftir staðnum hvað þú færð.Algengt er smurmatur eða salöt. Oftast mjög ásættanlegt en mislystugt. Það er alveg rétt sem tengdó segir að það megi hrúga svo á diskana að maður milli lystina. Svo það er viss list að finna muninn á þessu tvennu.

o   Sumir staðir eru 24/7 og bjóða viðeigandi mat eftir því hvað klukkan er. (morgunmatur að morgni, hádegismatur í hádegi – get it?).

o   Hvað varðar alvöru matsölustaði fyrir rómó dinner þá vandast málið. Það er nóg af flottum stöðum sem bjóða þér allskonar mat á allskonar verði. Hins vegar eru cosy rómó staðir ekki auðfundnir. Það er skipað þétt til sætis, það er hávær tónlist...

o   Svo skaltu muna að eftir því sem staðurinn er flottari, hærri klassi, fleiri dollaramerki á Tripadvisor, þá eru skammtar temmilegri. Meiri líkur á að þú kaupir þrjá rétti...

ü  Skipulagið

o   Skipulag stærsta hluta Manhattan er eins og rúðublað. Það eru 12 númeruð avenue eða breiðgötur og fjórar (Broadway, Madison, Lexington og Park) sem bera nöfn ef ég man rétt. Það eru á annað hundrað stræti sem liggja þvert á þessar breiðgötur. Á syðsta hluta Manhattan, eiginlega frá Washington Garden, rétt við NYU (New York University) fer þetta að riðlast. En það nær upp í Harlem sem er á nyrsta hlutanum. Og þó þetta sé eins og rúðustrikað þá virkar það. Ef þú segist vilja fara á fimmtu breiðgötu og 36. stræti þá er það mjög augljóst hverjum sem er. Ef þú gengur eftir breiðgötu þá eru 1-2 mínútur milli stræta. Þú ert ca 15 mín að ganga 10 strætisbil. Það gætu verið 3 mín að ganga stræti milli breiðgatna. Til að auðvelda sér lífið eru strætin frá austurströnd Manhattan að miðri eyju kölluð East og hin West.

o   Fyrsta breiðgata er austast og sú tólfta vestast. Bygging SÞ stendur á austurstönd Manhattan við fyrstu breiðgötu hjá 44. stræti (inngangur).

o   Svo er næsta meginregla að flestar göturnar (ekki allar) eru einstefnuakstursgötur. Fimmta breiðgata er einstefna til suðurs, sjötta til norðurs. 36. stræti er einstefna til austurs, 37. til vesturs.

ü  Umferðin

o   New York er stórborg. Hún er full af bílum. Ef þér liggur á t.d. á háannatíma þá er betra að taka lest en strætó eða taxa. Þeir sitja fastir í umferðarstíflunum.

o   Það getur tekið 30-40 mín að komast frá Midtown Manhattan til t.d. JFK flugvallar á góðum degi. Það getur tekið tvo tíma. Spurðu dyravörðinn. Hann veit svona.

o   Umferðin er ágeng. Bílarnir virðast ekki sýna mikla tillitssemi en það gera gangandi og hjólandi vegfarendur ekki heldur. Hins vegar er flæðið í umferðinni gott. Menn flauta mikið og það virkar stundum eins og samtöl. En þeir skella sér þríbreitt í beygjur (þrír bílar hlið við hlið) og svissa milli akgreina eins og þeim hentar. Þú passar þig á þeim sem eru á undan þér. Eins og á skíðum.

o   Hins vegar hrópa menn á hvern annan. Það kemur ekkert spánskt fyrir sjónir að sjá gangandi eða bílstjóra hrauna yfir bílstjóra trukks sem jafnvel er farinn. Og kommentakerfi íslenskra fjölmiðla eiga ekki roð í þetta.

ü  Þjónustan

o   Almennt vilja þjónar og starfsfólk sýna fagmennsku og þekkingu á starfi sínu. Örsjaldan lendir maður í öðru. Þetta fólk er líka meðvitað um óþol og ofnæmi og þar með þarf bara að nefna hlutinn til að fá skýringar á þeim.

o   Verðlagið getur verið hátt og það getur verið lágt. Það er auðvelt fyrir tvö að finna sér matsölustað og borða fyrir 50-60$. Það er líklegra að þið greiðið 75-100$ en það er hægt að fara á staði þar sem aðalréttir byrja við 50$ og vínlistinn er frá 100$ og upp úr (við erum að tala um þrjú til fjögur núll).  Í handbókum og á Tripadvisor er síðasta dæmið merkt $$$ eða $$$$. Staðir merktir $$ bjóða líklega þokkalegan mat og jafnvel mjög góðan og ekki innpakkaðan.

o   Passaðu þig. Horfðu í kring um þig og reyndu að átta þig á skammtastærðum áður en þú pantar forrétt, aðalrétt og eftirrétt.

o   MUNDU kurteisin opnar dyr. Þegar þú leitar upplýsinga þá eru orð eins og could you please og excuse me gulls í gildi.

ü  Þjórfé og skattur.

o   Öll verð á vörum eða því sem næst eru án söluskatts sem eru 14,75% í NY. Ef þú sérð verð t.d. $100 þá reiknarðu með að greiða $114.75. stöku sinnum er búið að reikna hann inn og stöku hlutir eru án slíks. Ofan á verðið kemur t.d. þjórfé en ofast er skatturinn kominn inn fyrst.

o   Allir þjónar, hótelstarfsmenn og bílstjórar reikna með þjórfé. Þú ræður en ekki vera nískur í fyrsta skipti! Handbækur tala um 10-20%. ´

o   Þegar þú greiðir á veitingahúsi er algengt að þú fáir kvittun þar sem eru tvær auðar línur fyrir neðan samtöluna sem sýnir hvað maturinn (og drykkir) kostaði. Ef þú greiðir með korti, þá ber þér að bæta við þjórfé og leggja saman samtöluna nýju. Oft koma fram tillögur að þjórfé frá ca 15% og upp í 22%. Ef þú borgar með peningi þá réttirðu seðlana og þér er treyst til að hafa talið rétt.

o   Ef þú spyrð hvað sé við hæfi þá svara þeir engu. It is up to you, sir/madam. 10% er vísbending um litla ánægju en 25%+ er kannski bruðl.