Er turninn skakkur, hangandi eða hallandi?

Það er skrýtið hvernig fyrstu kynni geta drepið niður góð mál. Nú var það svo að allan tímann var það kappsmál að koma til Pisa. Þegar ég var barn las ég alfræðibækur og viðlíka og oftar en ekki var skakka turninum lýst sem miklu undri sem vekti mikla furðu. Seinna í sagnfræðináminu las ég m.a. um það hvernig rómverska stórveldið varð til, hvernig ný ríki urðu til á grunni þess, lifðu og dóu.

Lykillinn á bak við velgengni margra þeirra var hagkerfið sem Rómverjar byggðu upp og verslunarleiðir, sérlega við Miðausturlönd. Allt byggði þetta á þeim sameiginlega skilningi að verslun og friður væru betri en engin verslun og ófriður. Á tímabilinu frá því Rómaveldi hrundi og fram að hámiðöldum (um 1100/1200) bjó kirkjan síðan til kerfi ferðamennsku sem byggði á dýrlingum, helgum stöðum og fleiru sem kallaði trúaða til sín. Sá hængur var á að helgasti staðurinn var í höndum múslima frá 7. öld. Það var í lagi meðan báðir aðilar virtu hvorn annan. Endrum og sinnum brast á með stríðum þó en alltaf þó um viðskiptahagsmuni af einverju tagi. Þegar fór að líða á 11. öld gerist það sama hjá kristnum og múslimum að trúarhagsmunir efldust og vildu þá báðir takmarka aðgang hinna að helgustu stöðunum en þar var Landið helga í brennidepli enda mikilvægt í augum þriggja hagsmunahópa, hinna útlægu gyðinga, kristinnar kirkju og islamstrúarmanna. Kirkjan vildi geta flutt pílagríma austur og til baka, sérlega vesturkirkjan. Hún var t.d. búin að tryggja mönnum tiltölulega frjálsa ferð frá m.a. Íslandi til Rómar. Verstir voru svokallaðir hreintrúarmenn en þeim lá á að tryggja hagsmuni sína. Kaupmenn og sæfarar frá Pisa græddu á þessu og auk þess að flytja pílagrímana sjóleiðis, fluttu þeir varning að austan, krydd, silki og hvaðeina sem allt var eftirsótt af fólki sem átti fjármagn. Þess vegna fóru þeir í stríð 1064 við hreintrúarmenn islamskra og unnu, til að tryggja hagsmuni sína.

Eftir standa ýmis ummerki þessa tíma í borgum eins og Lucca, Pisa og Genóa. Áhrif frá Afríku, Bysans og Miðausturlöndum sjást á húsum, í list og fleiru. En borg eins og Pisa ber fleira með sér. Þegar menn eiga nóg fjármagn slaknar oft á formlegheitunum. Þetta sést t.d. hjá Grikkjum þegar verslunarveldi þeirra efldist, Krítverjum og fleirum. Hér sést þetta í kirkjulist og það berlega því myndir gerðar um þetta leiti af Mariu með barnið eru verulega einlægar og afslappaðar. Þetta eru myndir af móður og barni og tengsl þeirra eru mjög skír. Móðirin horfir stolt á barn sitt og það horfir af ástúð barns á móti.

Á leiðinni hingað var ég fullviss um að við eyddum hverri mínútu sem við hefðum í að skoða Pisa. Bærinn sem á upphaf sitt allavega til Etrúra, hefur verið miðpunktur verslunar og valda alla tíð. Á 11. öld varð hann kjarni ríkasta ríkis Ítalíuskagans og það var ekki fyrr en Cosimo gamli, réttnefndur Medici, beitti öllum sínum þunga og Flórensbúa, að Pisa féll af stalli og varð sett undir Flórens. En þar með var líka búið að undirbyggja að fullu veldi Flórens. Hér hlaut að vera gaman!

En eftir slaginn við Flemming Bjarnfreðarson á hótelinu og allt það var lystin á Pisa eiginlega engin. Ég fór eiginlega með hundshaus að skoða turnkornið og var viss um að við yrðum komin í Genóalestina um hádegið.

EN. Piazza Miraculoa, la nuova Roma, var miraculosa og ferðin þangað var ótrúleg. Í dómnum var messa sem setti mann í stellingar. Hann er afar fagur að utan sem innan og mynd yfir altarinu af Kristi konungi, eiginlega í hvolfinu yfir altarinu, gulli slegin, var risavaxin og undurfögur 12./13. aldar mynd. Undir henni steindur gluggi með Maríu Guðsmóður sem var og er svo ákaft dýrkuð hér um slóðir. Tónninn sleginn.

Yfir í skírnarkapelluna (á stærð við Hallgrímskirkju) sem Pisabúar reistu sjálfir beint á móti Duomo. Óstjórnlega falleg og snyrtileg. Og svo að klukkuturninum skakka sem dregur að sér hópana allstaðar að. Turninn er sem sé klukkuturn Duomo og hægt að fara upp. Hann er ekki beinn. I know you know en þar sem hann seig til suðurs nánast strax fóru verkfræðingarnir þá þegar að leita lausna. Rífa hann? Flytja hann? Nei, skekkjum hann í öfuga átt. Þannig er hann íbjúgur á móti skekkjunni.

Ég ákvað hins vegar að koma honum um koll og myndin hér til hliðar er úr öryggismyndavél.

Og þarna var fólk og fleira fólk og tvisvar sinnum það til viðbótar og sölubásar sem selja mat og drasl og meira að segja McDonalds, sem yfirgaf oss Íslendinga á erfiðum tímum, er þarna. Já, líka hann. Svo var þarna maður sem vildi selja mér Rolex úr á spottprís.

En svo var bara trítlað á hótelið og aumingja karlinn í afgreiðslunni var bljúgur og aumur vegna kvartana okkar, bauð kaffi og spjallaði. Við ætluðum í strætó sem átti að koma á fjögurra mínútna bili. Eftir 20 mínútur kom einn sem var kjaftfullur. Ég hringdi á bíl og við rúlluðum á Central í Pisa og tókum lest um kl. 15.

Kannski gáfum við Pisa ekki tækifæri og kannski komum við aftur síðar en áður eru Turin, Siena, Ravenna og fleiri borgir á dagskrá. En upplifðu Piazza Miracuola, prófaðu Pisa en ekki gista á Hotel Soggiorno Athena.

Ferðin til Genoa tekur um tvo tíma og það er undursamlegt að fara um fjöll og dali (gegnum fjöll og dali), sjá Miðjarðarhafið, strendurnar, þorpin, kalkfjöllin, fegurðina alla saman. Vonandi verða lokadagarnir í Genóa ánægjulegir. Ég vona að svo verði. Einhvern veginn hefur Genóa verið borg sem mig hefur langað að sjá og biðin er orðin all löng. Ef hún er ekki spennandi er stutt í Milano, Cinquterre og fleira, allt eftir því hve langt flugmannaverkfallið verður!