Ágætu gestir, formaður skólanefndar, útskriftarefni
og starfsmenn
Ennþá
vermir vinabál / vinir gleðjast saman. / Frjáls við eigum eina sál, / enn er
fjör og gaman.
Þessi hending er úr lengra kvæði um nemendur og
kennara Flensborgarskólans. Það orti Hörður Zóphaníasson, sem lést nýverið,
mætur skólamaður. Mér fannst það hæfa hér, þar sem hér eru samankomnir, meðal
annarra, fyrsti hópurinn sem útskrifaðist sem stúdentar frá Flensborg, 1. júní
1975 sem og hópurinn sem mun útskrifast í dag, 40 árum síðar.
Þessi fyrsta útskriftarathöfn var hluti af byltingu
sem varð mun stærri en flesta óraði fyrir. Tildrögin voru þau að á sjöunda
áratug 20. aldar átti sér stað mikil umræða um skólamál á Íslandi. Fremstu
skólamenn þjóðarinnar töldu að í fyrsta lagi myndi eftirspurn eftir
skólaplássum aukast. Að auki myndi þurfa að endurskipuleggja mjög flókið
skólakerfi og þoka því í átt til framtíðar svo, meðal annars, Ísland gæti
staðið jafnfætis öðrum þjóðum.
En það var fleira. Í lagafrumvarpi sem upphaflega
var lagt fram árið 1969 var grein sem greiddi götu áfangakerfisins, sem þar með
var tekið upp í Menntaskólanum við Hamrahlíð. Áfangakerfið hefur síðan þróast
en er í dag ráðandi aðferðafræði íslenskra framhaldsskóla. Í sama frumvarpi var
rætt um mikilvægi þess að taka upp annað viðurkennt próf við hlið
stúdentsprófsins sem sé ætlað þeim sem ekki ætla í háskóla. Þá var rætt um
nauðsyn þess að efla einstaklingsbundið nám, auka valfrelsi, þjálfa sjálfstæð
vinnubrögð og að aldur útskrifaðra stúdenta þyrfti að vera lægri.
Hljómar kunnuglega hygg ég.
Nýskipaður skólameistari Flensborgarskólans, árið
1970, greip þessar hugmyndir á lofti. Kristján Bersi Ólafsson var ekki einungis
maðurinn sem stýrði, ásamt einvalaliði, því að hér yrði kennt til
stúdentsprófs. Hann setti sig og skólann í forystusveit sem breytti íslenska
framhaldsskólakerfinu. Og við erum enn að.
Þannig tengjast þessi ungmenni sem héðan
útskrifuðust fyrir fjörutíu árum þeirri þróun sem nú er í gangi og því enn er
verið að móta og laga. Skóli og námskrár eru í stöðugri mótun og einmitt á
þessu vori er skólinn, eins og þá, ólgandi deigla hugmynda.
Við fögnum þeim hlýhug sem þessi fyrsti hópur
stúdenta sýnir okkur og við erum stolt af þeim. Þessi hópur, 30 manns, sótti
fram til nýrra verka og nýrra tíma.
Flensborg 40 árum síðar er nokkuð annar skóli.
Húsum hefur verið breytt, notkun þeirra og útliti. Sú sýn Kristjáns Bersa að
það þyrfti meira en eingöngu menntaskóla í Hafnarfjörð hefur ræst. Í dag er hér
unnið með nemendur sem ganga til stúdentsprófs, nemendur á starfsbraut og
nemendur sem ætla sér í aðra átt, en þurfa grunn undir námið og leiðsögn.
Við stærum okkur af því að geta unnið með alla
nemendur sem vilja stunda nám og höfum byggt upp kerfi sem styður við alla sem
þurfa á aðstoð að halda. Það grundvallast á sýn stofnenda skólans, frú Þórunnar
Jónsdóttur og sr. Þórarins Böðvarssonar prófasts.
En við lærum ekki fyrir aðra. Námið er það sem
nemandinn stundar. Við veitum leiðsögn, kennum, vísum veginn og styðjum fólk
til góðra verka. Við viljum að nemendur okkar nýti sér það.
Það er margt sem hefur breyst. Í stað þess að gera
athugasemdir við miða sem gengu milli manna, þá er það símarnir í dag. Orka
ungmenna finnur sér ætíð farveg og það gerir þau so skemmtileg og oft ögrandi
sem viðfangsefni.
Þessi vetur hefur verið annasamur. Vonir standa til
með að nú fari ófriðarástandið sem kennarar og starfsfólk framhaldsskóla hafa
búið við undanfarin ár, að ganga niður. Í raun hafa verið ófriðartímar um störf
kennara og starfsmanna í framhaldsskólum megnið af þessari öld. Það er kominn
tími til að lægi. Við höfum verið að vinna úr kjarasamningum, vinna í
námskrármálum, skipulagsmálum, s.s. stundaskrá, auk ýmissa annarra mála sem hvert
um sig duga til að halda fólki uppteknu.
Námskrárvinnan hefur verið í forgangi í vetur og
henni tengd, mikið markaðsstarf. Þá hafa verið í þróun ýmsar nýjungar tengdar
félagslífi, ný námsgrein í lífsleikni og umsjón auk þess sem kennarar sumra greina
hafa endurskipulagt uppbyggingu námsins. Nýjar áfangalýsingar streyma inn og
Hildur Einarsdóttir sem leiðir þessa vinnu hamast við yfirlestur. Í þeim er
talað um leiðsagnarmat, verkefnamiðað nám og fleira sem við höfum þreifað á en
ekki hrint í framkvæmd.
Andinn hér innandyra hefur verið góður og þó veðrið
úti hafi verið hryssingslegt á köflum þá leiddu starfsmenn slíkt hjá sér nema
rétt meðan greidd voru atkvæði um kjarasamninga sem ýmist héldu eða féllu.
Við höfum líka reynt að hlúa að ýmsu í aðstöðu
skólans. Eitt lítið dæmi er það að við settum til dæmis upp vinnustofu þar sem
íbúð skólastjóra var, þar sem Snorri Jónsson yfirkennari bjó um hríð og köllum
Snorrastofu. Við fengum hóp kennara í að vinna með spjaldtölvur og við höfum
lagt kapp í að bæta margt í tölvuaðstæðum, t.d .með gríðaröflugu þráðlausu neti
sem smátt og smátt er að breyta ýmsu í verklagi okkar. Spjaldtölvur og símar
eiga að vera sóknarfæri í námi en ekki Þrándar i Götu. Fyrir nokkrum áratugum
var kvartað yfir því að kúlupennar væru að ryðja burtu blýöntum. Það myndi
setja skólastarf í uppnám. Sama gilti um sítt hár karla, útvíðar buxur og svo
marga hluti sem heilla ungt fólk. En sagan sýnir annað.
Fagleg staða skólans er sterk.Við hlúum að starfi
nemenda, vinnum með hugmyndina um Heilsueflandi framhaldsskóla og höfum fengið
styrki til að þróa þær hugmyndir áfram. Núvitund kemur sterkt inn ásamt
hugmyndum um hugarfar, styrkleika einstaklingsins, jákvætt skólastarf og vinnu
með þjálfun hugans og heilans.
Með þessu stefnum við, eins og forverar okkar, að
því að leiða góða skólamálaumræðu á Íslandi.
Fyrrum nemendur okkar starfa um allan heim, ekki
eingöngu í hópi fyrstu stúdentanna. Við höfum séð það í umfjöllunum fjölmiðla.
Vísindamenn, listafólk, skapandi einstaklingar.
Vegna íþróttaafrekssviðsins þá fáum við erlenda
háskóla í heimsókn sem vilja fá okkar fólk til liðs við sig. Sumir komu oftar
en einusinni í vetur.
Og þá er gott að finna hlýhug í okkar garð. Dæmi um
það var forláta gjöf sem skólinn fékk en það var útskorinn stóll, gerður af
Ríkharði Jónssyni. Lárus Bjarnason, skólastjóri í Flensborg frá 1931 til 1941,
eða einmitt þegar hér var reist Höll á bjargi, elsta húsið okkar sem getið er
um í skólasöngnum okkar. Þegar hann lét af störfum færðu samstarfsmenn hans
honum þennan forláta stól. Stólinn kom til okkar frá Öddu Geirsdóttur, sem
hafði varðveitt hann frá því Lárus lést árið 1956. Fyrir það erum við
afskaplega þakklát.
Ekki eru miklar breytingar í starfsmannahópnum.
Elsa Bessadóttir, sem starfar á bókasafninu lætur af störfum vegna aldurs.
Bryndís Jóna Jónsdóttir, mannauðsstjóri, fer í launað orlof og Erla
Ragnarsdóttir leysir hana af næsta ár. Dagrún Steinunn Ólafsdóttir fer einnig í
launað orlof en Guðrún Hafdís Eiríksdóttir snýr aftur úr ólaunuðu leyfi. Þær
kenna báðar stærðfræði.
Áslaug Þórðardóttir tekur sér launalaust leyfi til
áramóta og Tinna Þuríður Sigurðardóttir, stuðningsfulltrúi hverfur til annarra
starfa en ætlar sér að ganga Jakobsveginn á Spáni fyrst. Það er víst allgóður
spassitúr.
Þessi upptalning verður látin duga en ég vil þó
þakka öllum þeim stóra hópi starfsmanna sem leggur hér hönd á plóg daglega. Það
er feyknalega öflugur hópur og ekki má heldur gleyma forkólfum nemenda. Það er
sannarlega hægt að fá nýja vídd á orðatiltæki eins og þegar sagt er að Kraftaverk
séu unnin samstundis en óframkvæmanlegir hlutir bíði til næsta dags.
Við viljum horfa fram á veginn, vera skrefinu á
undan og það gerðum við til dæmis með hugmyndinni að Heilsueflandi
framhaldsskóla, íþróttaafrekssviði og núvitund. Nú er komið að því að taka
þetta á næsta stig. Það gerum við með nýrri námskrá þar sem við stofnum til
Listnámssviðs og félagslífssviðs. Við gerum það líka með því að nota Snjáldru
eða Facebook og hvetjum fólk til að gera hamp við nafn okkar þar – en að gera
hamp er íslenska útgáfan af því að læka.
Kristján Bersi var framsýnn maður þegar hann gekk
til liðs við byltingarmenn í íslensku skólastarfi fyrir liðlega fjörutíu árum.
Hann sagði þó sjálfur að hann hefði alltaf séð eftir því að hafa ekki tekið
eitt skref enn. Nýju skólarnir tóku nefnilega stúdentspróf bekkjarkerfisins og
röðuðu því inn í áfangakerfið. Hann skrifaði í grein að það hefði verið mistök
að taka málið ekki skrefinu lengra og búa til ný próf. Það er einmitt skrefið
sem við viljum stíga nú. Stúdentsprófið nýja á ekki að vera fjögurra ára prófið
troðið á þrjú ár. Það á að vera nýtt próf, nýjar nálganir, sannreyndar
vísindalega sem undirbúa fólk undir háskólanám á nýjum forsendum.
Flensborgarskólinn er eldri en þau 40 ár sem nefnd
voru í upphafi máls míns. Reyndar segi ég oft að það sé mjög ánægjulegt hvað
við eigum mörg tilefni til að gleðjast þegar við viljum. Hann hefur verið
kjölfesta í menntamálum frá lokum 19. aldar og hefur lifað af og leitt marga
sviptivinda í menntapólítík, oft með því að raða sér fremst í hópinn. Nú þegar
verið er að ræða allskonar byltingar og sameiningar í menntamálum þá skiptir
okkur máli að vera vel tengd við samfélagið í kringum okkur. Það er ekki nóg að
vera í samstarfi við bæinn, grunnskóla, Tónlistarskólann, íþróttafélögin svo nokkuð
sé nefnt. Við þurfum líka á því að halda að vera í fremstu röð, og erum það
hvað varðar Heilsueflandi framhaldsskóla, núvitund og hugarfar. Þar með erum
við að vinna með styrkleika nemenda, seiglu og úthald og byggja upp væntingar
og árangur.
En það er eitt til viðbótar. Það er lífsnauðsyn að
Flensborgarar fyrr og síðar rétti úr bakinu og horfi framan í heiminn og muni
að þeir eru hluti af hópi sem á það sammerkt að hafa stundað nám i einum elsta
skóla landsins, en jafnframt skóla sem hefur ítrekað verið í forystu í
skólamálum. Það er nefnilega flott að vera Flensborgari. Mjög flott.
Engin ummæli:
Skrifa ummæli